Προοπτικές ΜΕΔ 2023: Η νευρικότητα του τραπεζικού τομέα θα επιβαρύνει τον δανεισμό της Ισπανίας, ενώ η δραστηριότητα των ΜΕΔ στην Ελλάδα αναθερμαίνεται
Η εμπιστοσύνη στις Ευρωπαϊκές χρηματοπιστωτικές αγορές έχει κλονιστεί από την ταχεία διάσωση της Credit Suisse τον Μάρτιο, η οποία αναμένεται να προκαλέσει αυστηροποίηση των χρηματοπιστωτικών συνθηκών και της ρευστότητας σε ολόκληρη την ευρωζώνη, η οποία θα περιορίσει τη ρευστότητα αναχρηματοδότησης και νέου δανεισμού καθ’ όλη τη διάρκεια του 2023.
Πριν από τα πρόσφατα γεγονότα στον τραπεζικό τομέα, οι οικονομίες της Νότιας Ευρώπης είχαν αρχίσει να επωφελούνται από τις ευνοϊκές εξελίξεις στον ενεργειακό εφοδιασμό και τους κινδύνους ασφάλειας (δηλαδή, ιδίως στην αγορά φυσικού αερίου). Η υποχώρηση του ενεργειακού πληθωρισμού μείωσε τις ανησυχίες για οικονομική επιβράδυνση, ενώ οι επιδοτήσεις της ΕΕ συνέβαλαν στη βελτίωση των προοπτικών για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Ωστόσο, ο πληθωρισμός παρουσίασε σημάδια εκ νέου επιτάχυνσης, γεγονός που διατηρεί ανοδικές πιέσεις στα επιτόκια. Στον απόηχο της εξαγοράς της Credit Suisse από την UBS με την υποστήριξη της Ελβετικής κυβέρνησης, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) αύξησε τα επιτόκια κατά 50 μονάδες βάσης στα μέσα Μαρτίου, ανεβάζοντας το επιτόκιο καταθέσεων στο 3,0%, καθώς συνεχίζεται η προσπάθεια τιθάσευσης του πληθωρισμού. Ο ετήσιος πληθωρισμός βάσει του ΔΤΚ στη ζώνη του ευρώ ήταν 8,5% τον Φεβρουάριο, από 8,6% τον Ιανουάριο, σύμφωνα με τη (στα αγγλικά) Eurostat.
Η απόφαση ελήφθη παρά τις εκκλήσεις προς την ΕΚΤ να κάνει παύση για να εκτιμήσει πώς θα εξελιχθεί η αναταραχή στον τραπεζικό τομέα. Οι αγορές τιμολογούν υψηλή πιθανότητα η ΕΚΤ να διακόψει τις αυξήσεις των επιτοκίων στην επόμενη συνεδρίαση νομισματικής πολιτικής της στις 4 Μαΐου. Η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, δήλωσε (στα αγγλικά) ότι οι τράπεζες της ευρωζώνης είχαν “πολύ περιορισμένη έκθεση” στην Credit Suisse, αλλά παραδέχθηκε ότι η αναταραχή στον τραπεζικό τομέα θα μπορούσε να αναγκάσει την ΕΚΤ να σταματήσει την αύξηση των επιτοκίων, εάν η νευρικότητα της αγοράς προκαλέσει το πάγωμα του δανεισμού προς τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά της ευρωζώνης. Η άνοδος και η παρατεταμένη αύξηση των αυξημένων επιτοκίων θα ασκήσει πιέσεις στις αξίες των ακινήτων και θα αυξήσει τον κίνδυνο αναχρηματοδότησης, μειώνοντας τις αναμενόμενες ανακτήσεις στις τρέχουσες και μελλοντικές συναλλαγές ΜΕΔ.
Σε αυτό το άρθρο θα διερευνήσουμε πώς το μακροοικονομικό περιβάλλον και η νομισματική πολιτική της ΕΚΤ επηρεάζουν τις αγορές ΜΕΔ για την Ισπανία και την Ελλάδα, δύο τραπεζικές αγορές με έναν από τους υψηλότερους δείκτες ΜΕΔ στη ζώνη του ευρώ, αν και αμφότερες έχουν καταγράψει συνεχή βελτίωση τα τελευταία χρόνια.
Ισπανία
Οι Ισπανικές τράπεζες απομόχλευσαν περαιτέρω τους ισολογισμούς τους το 2022, χάρη στις καθαρές πωλήσεις ΜΕΔ που αντιστάθμισαν τις νέες εισροές ΜΕΔ, σύμφωνα με την Scope Ratings. Ωστόσο, το απόθεμα των δανείων Σταδίου 2 παραμένει πάνω από τα προ πανδημίας επίπεδα. “Θεωρούμε ότι οι Ισπανικές τράπεζες είναι καλά κεφαλαιοποιημένες”, έγραψε (στα αγγλικά) η Chiara Romano, αναλύτρια της Scope Ratings. “Όσον αφορά το μέλλον, τα κεφαλαιακά αποθέματα ασφαλείας θα παραμείνουν σταθερά, παρά τις πρόσφατες αυξήσεις των απαιτήσεων που επηρεάζουν αρκετά ιδρύματα”.
Η μετακύλιση των υψηλότερων επιτοκίων στο κόστος δανεισμού των επιχειρήσεων επιταχύνθηκε το πρώτο τρίμηνο, σύμφωνα με (στα αγγλικά) την κεντρική τράπεζα της Ισπανίας, την Τράπεζα της Ισπανίας (BoS). Η ζήτηση πιστώσεων αυξάνεται στο πλαίσιο των υψηλότερων αναγκών αναχρηματοδότησης για κεφάλαιο κίνησης και αποθέματα, ενώ η προσφορά πιστώσεων συρρικνώνεται στον απόηχο της διάσωσης της Credit Suisse και της κατάρρευσης του αμερικανικού δανειστή Silicon Valley Bank (SVB). “Φαίνεται πιθανό ότι η αβεβαιότητα που έχει ήδη προκύψει σχετικά με την ισχύ του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος θα ασκήσει κάποια αρνητική επίδραση στην εξέλιξη της οικονομικής δραστηριότητας τα επόμενα τρίμηνα και θα συμβάλει επίσης στην εξασθένηση της πληθωριστικής δυναμικής”, ανέφερε (στα αγγλικά) η BoS.
Το Ισπανικό ΑΕΠ – το οποίο αυξήθηκε κατά 5,5% σε πραγματικούς όρους το 2022 – προβλέπεται να αυξηθεί κατά 1,6% το 2023, σύμφωνα με την BoS. Το 2024 και το 2025 το ΑΕΠ προβλέπεται να διαμορφωθεί σε 2,3% και 2,1% αντίστοιχα.
Εκτιμάται ότι υπάρχουν ανεξόφλητα χρέη εμπορικών ακινήτων (CRE) ύψους 75 δισεκατομμυρίων ευρώ που κατέχουν τράπεζες, ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά ταμεία και debt funds, σύμφωνα με πιλοτική μελέτη για τις Ευρωπαϊκές αγορές χρέους CRE του Bayes Business School.
Τα πρότυπα χορήγησης δανείων για κατοικίες παραμένουν συνετά με χαμηλούς δείκτες δανείου προς αξία και αυστηρά όρια χρέους προς εισόδημα. Για τους ευάλωτους δανειολήπτες, η κυβέρνηση έχει καταλήξει σε συμφωνία με τον τραπεζικό τομέα για τη θωράκισή τους από υπερβολικές αποπληρωμές χρέους μέσω τροποποιήσεων στον κώδικα καλών πρακτικών, σύμφωνα με τη Scope Ratings. Η εγχώρια έκθεση σε εμπορικά ακίνητα έχει μειωθεί σε ποσοστό κάτω του 6% του δανεισμού προς τον ιδιωτικό τομέα, στο χαμηλότερο επίπεδο των μεγάλων Ευρωπαϊκών χωρών. Η Scope Ratings συνιστά ότι τα ανοίγματα προς τις ΜΜΕ και την καταναλωτική χρηματοδότηση εξακολουθούν να διατρέχουν τον υψηλότερο κίνδυνο επιδείνωσης.
Οι επιδόσεις των υφιστάμενων Ισπανικών τιτλοποιήσεων ΜΕΔ αντιμετωπίζουν αντίξοους μακροοικονομικούς παράγοντες (π.χ. ΑΕΠ κάτω από τα προ της πανδημίας επίπεδα, υψηλός πληθωρισμός, αργές δικαστικές διαδικασίες που καθυστερούν τον ρυθμό κατάσχεσης σε σύγκριση με τον προ της πανδημίας ρυθμό). Επιπλέον, οι αποπληρωμές των πιστωτών συχνά καθυστερούν σε σχέση με τις προσδοκίες των διαχειριστών απαιτήσεων, σύμφωνα με τον DBRS, γεγονός που έχει επιπτώσεις στη μελλοντική ζήτηση των συναλλαγών.
Οι φιλικές προς τους πιστωτές μεταρρυθμίσεις στους Ισπανικούς κανονισμούς προ αφερεγγυότητας, τέθηκαν σε ισχύ το περασμένο φθινόπωρο, παρέχοντας μεγαλύτερη ταχύτητα, ευελιξία και τη δυνατότητα πίεσης όλων των κατηγοριών πιστωτών, συμπεριλαμβανομένων των μετόχων του οφειλέτη. Οι νέες εξελίξεις που διέπουν τις διαδικασίες αφερεγγυότητας απλοποιούν και ενισχύουν περαιτέρω τις σχετικές διαδικασίες.
Ελλάδα
Η ζήτηση των επενδυτών για δευτερογενείς πωλήσεις ελληνικών μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) είναι χαμηλότερη από τη σταθερή ροή προσφοράς κατά το πρώτο τρίμηνο, καθώς οι διαχειριστές απαιτήσεων επιδιώκουν να προωθήσουν τις ανακτήσεις για τα επιχειρηματικά σχέδια των τιτλοποιήσεων με τους μεγάλους επενδυτές της αγοράς να μην μπορούν να υποβάλουν προσφορές για όλες τις διαθέσιμες συναλλαγές. Αυτό έχει οδηγήσει σε αύξηση των συμφωνιών κοινοπραξιών με άλλους επενδυτές ή διαχειριστές απαιτήσεων, ώστε να μοιραστεί το ρίσκο, σύμφωνα με Ελληνικά οικονομικά δημοσιεύματα.
Η δραστηριότητα των ΜΕΔ επιταχύνεται το 2023
Η αγορά αναδιαρθρωμένων δανείων στην Ελλάδα προβλέπεται να επιταχυνθεί φέτος, καθώς πολλά μη εξυπηρετούμενα δάνεια “αναβαθμίζονται” και γίνονται εξυπηρετούμενα, σύμφωνα με την S&P, η οποία αναμένει ότι ένα νέο κύμα μη εξυπηρετούμενων δανείων θα βγει στην επιφάνεια λόγω του υψηλού πληθωρισμού, και των μακροοικονομικών πιέσεων. “Έχουμε αρχίσει να βλέπουμε κάποια όρεξη στην Ελληνική αγορά για συναλλαγές αναδιαρθρωμένων δανείων. Ενδεχομένως, μετά τον μεγάλο όγκο φιλικών διακανονισμών για τα ΜΕΔ, αναμένουμε ότι η αγορά RPL στην Ελλάδα θα μεγαλώσει σημαντικά, καθώς τα αναδιαρθρωμένα ΜΕΔ θα γίνουν και πάλι εξυπηρετούμενα”, έγραψε η S&P.
Ήδη φέτος, η Intrum έχει θέσει προς πώληση το χαρτοφυλάκιο Ermis (που αποτελείται από επτά επιμέρους χαρτοφυλάκια) και η doValue έχει ξεκινήσει την πώληση των χαρτοφυλακίων Heliopolis και Suez. Οι πωλήσεις αυτές ακολουθούν την ολοκλήρωση της συναλλαγής Project Souq της doValue που πωλήθηκε στα μέσα Φεβρουαρίου μέσω του doLook, της ψηφιακής πλατφόρμας αγοραπωλησιών ΜΕΔ της Debitos που αναπτύχθηκε από κοινού με την doValue. Επιπλέον, η Attica Bank έχει επίσης δρομολογήσει δευτερογενείς πωλήσεις από τις τιτλοποιήσεις δανείων εκτός HAPS, με τις Astir 1 και Metexelixis να βρίσκονται στην ουρά, σύμφωνα με το Banking News, ενώ παραμένει άγνωστο αν θα ακολουθήσει η Omega. Περισσότερες συναλλαγές αναμένεται να ακολουθήσουν το δεύτερο τρίμηνο.
Η ελληνική αγορά πρέπει να διαφοροποιήσει περαιτέρω το επενδυτικό σύμπαν των ΜΕΔ το 2023, κάτι στο οποίο συμβάλλει η πλατφόρμα Debitos/doLook. Το 2022 έκλεισαν πέντε μεγάλες συναλλαγές ΜΕΔ με συνολική ακαθάριστη αξία 2,4 δισ. ευρώ. Οι μεγαλύτεροι αγοραστές ήταν η Fortress, η Bain και η Davidson Kempner.
Ο Άρειος Πάγος αποφαίνεται υπέρ των διαχειριστών απαιτήσεων
Ο Άρειος Πάγος αποφάνθηκε υπέρ των διαχειριστών απαιτήσεων, χορηγώντας τους τη νομική εξουσία να κινήσουν διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης και να διεξάγουν πλειστηριασμούς που σχετίζονται με περιουσιακά στοιχεία εξασφαλισμένα με ληξιπρόθεσμα τραπεζικά δάνεια. Το νομικό προηγούμενο επιτρέπει στους διαχειριστές απαιτήσεων να προχωρούν σε κατασχέσεις για λογαριασμό των funds, χωρίς τα ταμεία να κινούν την αγωγή στο όνομά τους. Πρόκειται για μια σημαντική απόφαση για την αγορά, καθώς αποτρέπει τους δανειστές από την παύση όλων των δευτερογενών πωλήσεων χαρτοφυλακίων με εξασφαλίσεις και επιταχύνει τη διευθέτηση εκκρεμοτήτων παλαιών δανείων.
Υπάρχουν τεράστιες πολιτικές πιέσεις που αναπτύσσονται στην Ελλάδα για το θέμα αυτό, συμπεριλαμβανομένων των αιτημάτων για τη ρύθμιση της Συνολικής Νόμιμης Απαίτησης μετά την απόκτηση ενός χαρτοφυλακίου δανείων, καθώς και τρόπων προστασίας όσων ενδέχεται να χάσουν την κύρια κατοικία τους.
Ξεκαθάρισμα σχετικά με την ταξινόμηση του δημόσιου χρέους της Eurostat ξεμπλοκάρει τις εκκρεμείς τιτλοποιήσεις
Η Ευρωπαϊκή Στατιστική Αρχή, γνωστή ως Eurostat, αποφάσισε να μην συμπεριλάβει τις εγγυήσεις του HAPS στον υπολογισμό του Ελληνικού δημόσιου χρέους. Προηγουμένως, η Eurostat διαφαινόταν ότι θα εξέταζε τις τιτλοποιήσεις ξεχωριστά για να αξιολογήσει τους κινδύνους που αναλαμβάνουν οι αγοραστές των ομολόγων υψηλής εξασφάλισης. Αυτή η εκκρεμούσα απόφαση έχει ξεμπλοκάρει το δρόμο για τις τιτλοποιήσεις Frontier II και Sunrise III ώστε να επωφεληθούν από τις εγγυήσεις HAPS. Το Υπουργείο Οικονομικών της Ελλάδας είναι πλέον υπεύθυνο να διασφαλίσει ότι οι δύο τιτλοποιήσεις, συνολικού ύψους 1,5 δισ. ευρώ, δεν θα επιβαρύνουν τα επίπεδα του δημόσιου χρέους, με βάση τα αναθεωρημένα κριτήρια της Eurostat.
Ελληνικές εκλογές
Οι Ελληνικές εκλογές προγραμματίζονται για μετά το Ορθόδοξο Πάσχα μετά τα τελευταία τραγικά γεγονότα. Ωστόσο, οι πρόσφατες αλλαγές στο εκλογικό σύστημα αυξάνουν την πιθανότητα εκλογικού αδιεξόδου και την ανάγκη επαναληπτικών εκλογών. Οι επενδυτές και οι τράπεζες γνωρίζουν ότι μια παρατεταμένη προεκλογική και εκλογική περίοδος θα έχει αρνητικές συνέπειες για την Ελληνική οικονομία και τη σχεδιαζόμενη δραστηριότητα δευτερογενών πωλήσεων. Ανάλογα με το αποτέλεσμα και την ενδεχόμενη κυβέρνηση συνασπισμού που θα σχηματιστεί, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αντίξοες συνθήκες για την Ελλάδα και τις οικονομικές της προοπτικές.
Ο ΣΥΡΙΖΑ, έχει προαναγγείλει αλλαγές σε περίπτωση εκλογής του. Σε αυτές περιλαμβάνονται:
- Την αποκατάσταση της προστασίας της πρώτης κατοικίας, με ένα ρυθμιστικό πλαίσιο για τους διαχειριστές απαιτήσεων.
- Κατάθεση ενός νέου πλαισίου, μιας νέας διαφορετικής πλατφόρμας για τον εξωδικαστικό συμβιβασμό.
- Να δοθεί η δυνατότητα προτεραιότητας στις ρυθμίσεις, μέσω μιας εύκολης πλατφόρμας με κοινωνικά κριτήρια που θα είναι ευρέως αποδεκτά, για όσους δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν και δεν καλύπτονται από αυτή τη διαδικασία.
- Θα πρέπει να υπάρχει η δυνατότητα προσφυγής στα δικαστήρια, όπως και με το Νόμο 3869.
- Κατάργηση του πτωχευτικού νόμου.
Σε άλλα νέα, η Attica Bank φέρεται να έχει συμφωνήσει με τους βασικούς μετόχους της τράπεζας σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, με το συνολικό ύψος να ανεβαίνει στα 490 εκατ. ευρώ. Έχει υπογραφεί μνημόνιο συνεργασίας μαζί με την Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ), εκπροσώπους της Thrivest, του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) και του Ταμείου Ελλήνων Μηχανικών και Εργοληπτών Δημοσίων Έργων (ΤΜΕΔΕ), επιτρέποντας στη νέα τράπεζα να διεκδικήσει θέση της ως πέμπτος πόλος του εγχώριου χρηματοπιστωτικού συστήματος. Η Attica Bank συγχωνεύεται με την Παγκρήτια Τράπεζα, η οποία η ίδια βρίσκεται σε διαδικασία απορρόφησης τόσο της Συνεταιριστικής Τράπεζας Κεντρικής Μακεδονίας όσο και του ελληνικού “βραχίονα” της HSBC.
James Wallace is an editor, journalist, researcher and corporate writer on economics, geopolitics, finance, real estate, private equity, aviation, infrastructure and technology. He co-founded CoStar News in the UK in April 2011, and now works for multiple media organisations and corporations across writing, research, marketing/PR and consulting. He is an aspiring psychologist.
(Δικαιώματα εικόνων: https://www.istockphoto.com/de/portfolio/ultramarine5)